Krokus

Vrijeme je krokusa, jednog od prvih proljetnih cvjetova. Pripada redu ljiljana,a familiji irisa.Porijeklom iz Švicarskih i Italijanskih Alpa .Crocus vernalis (vernus) raste iz lukovice, kod nas je veċinom divlji, a ovdje u Holandiji ga sade po parkovima kao ukrasnu biljku. Ima ga ljubičastog, ta mu je boja najčešċa, a dolazi i u drugim bojama.U Americi ga zovu holandski (dutch) krokus. Druge sorte su žute ili bijele.

Mi u Sarajevu ga zovemo kaċun, mada vidim da je u Hrvatskoj to ime uobičajeno za jednu vrstu divljih orhideja koja raste na Mediteranu (Orchis spitzelii Sauter ex Koch). Sličan krokusu je šafran (colchicim autumnale), ali se on pojavljuje u jesen.

Jučer predveče, za vrijeme kratkog perioda lijepog vremena snimio sam ove kaċune pred Domom staraca u Reuwijku. Po krokusu se u Holandiji naziva školski raspust (Krokus vacantie) krajem februra.

Šafran (mrazovac),krokusov jesenji srodnik(http://www.pomurske-lekarne.si/si/index.cfm?id=1542), je bogat je riboflavinom (vitamin B-2),karotenidima (provitamin A),ima antioksidativno i antikancerogeno dejstvo, a od ulja se pravi sedativ, safranal.. Međutim ljubičasti šafran ima alkaloid (jedan od karbociklicnih alkaloida ) kolhicin koji se koristi u liječenju gihta(http://www.farmakologija.com/materia/m_gh.htm, te je i jedini lijek za lijecenje tzv. porodicne mediteranske gorznice. (colchicine, antimitotique) . Vazno je napomenuti da prekoracenje doze lako dovodi do trovanja. Takodje ako ga stoka (konji) jede u vecim kolicinama mogu se otrovati (otrovan za konje).Kilogram osušenih cvjetova šafrana se prodaje po cijeni od nekoliko hiljada eura. Za 1 kg. je potrebno 150000 cvjetova.Šafran je donešen iz Nepala, smatra se da ga je donio u Evropu Aleksandar Makedonski.Zbog upotrebe u medicini i visoke cijene uzgajanje safrana ima ekonomsku vrijednost. Najveci proizvodjac na svijetu je Iran sa oko 100 tona godisnje, a u Evropi su to Francuska i Spanija. 

 Cvijet jesenjeg safrana