Smoking warning on the back of a cigarette pack, in Australia

Iako se medicinskim statistikama može ponekad zamjeriti da uspostave vezu između stvari koje nisu u međusobnoj vezi, to se za vezu pušenja i učestalosti raka pluća zasigruno ne može reći. Nepouzdani rezultati veze pušenja i oboljevanja dobijaju se većinom ako se radi na nedovoljno velikom uzorku. Ispitivanja veze pušenja i raka pluća su počela pedesetih godina i rađena su na velikim uzorcima. Ovi rezultati su pokazali ne samo da postoji ta veza, nego da šansa za dobijanje raka pluća postaje veća ako se ranije počne pušiti, a povećava se sa dnevnom količinom popušenih cigareta. Pušači imaju deset puta veću šansu da obole, a teški pušači čak dvadeset puta. Pušenje lule ili cigare je takođe opasno, istina manje nego pušenje cigareta.

Pored pušača stradaju i supušači, odnosno oni koji se nalaze u njihovoj blizini, odnosno oni u zadimljenim prostorima. U Evropi je skoro u svim zemljama uvedena zabrana pušenja u zatvorenim javnim prostorima. Posebno je opasno za bebe i malu djecu kada borave u prostorijama gdje puše odrasli.

Važno je napomenuti da latentni period nakon prestanka pušenja iznosi 20-30 godina. To znači da je sadašnji trend smanjenja oboljevanja od raka pluća kod muškaraca rezultat kampanje koja je dovela do smanjenja pušenja prije nekoliko decenija. Drugim riječima prestanak pušenja, iako smanjuje šansu od oboljevanja, ne znači odmah i prestanak rizika od oboljevanja od raka pluća. Taj rizik ostaje i nakon prestanka pušenja veći nego kod osoba koje nikad nisu pušile.

Osobito je važno istaći da vremenska dužina koliko je neko u životu dugo pušio ima čak veći značaj od količine dnevno popušenih cigareta. Posebno visok rizik od oboljevanja imaju osobe koje su kao veoma mlade počele pušiti.

Smatra se općenito da pušači  oboljevaju skoro devet puta više nego nepušači, odnosno da je u 87 posto slučajeva raka pluća posljedica pušenja. Karcinom bronha pločastih stanica je najčešći karcinom pluća, i on je uglavnom uzrokovan dugogodišnjim udisanjem dima duhana, odnosno štetnom dejstvu nikotina, katrana i ostalih otrovnih materija u duhanskom dimu. Ostale forme raka, koje se javljaju u mnogo manjem procentu, nastaju i kod nepušača.

Neko će postaviti pitanje kako to da i nepušači dobiju rak pluća, a mnogi teški pušači dožive duboku starost i umru od sasvim druge stvari. Za nepušače sam već govrio da postoje oblici raka pluća kod kojih su neki drugi uzroci važniji od pušenja, kao što su prije svega genetski faktori, a onda i način ishrane, zagađen zrak, stresne situacije, štetni faktori na poslu itd. Neki od ovih faktora su još uvijek neotkriveni.

Zašto neko ne dobije rak pluća iako je dugogodišnjii teški pušač , je samo izuzetak koji potvrđuje pravilo. Genetski faktori imaju svakako uticaja na osjetljivost  bronhalnog ćelija (vidi u komentarima), i kod nekoga su ćelije sluzokože bronha jako otporne na štetne materije, a kod nekoga su ćelije osjetljive na otrovni sadržaj duhanskog dima, te se kroz neko vrijeme maligno promijene. To je uostalom prirodno, jer nismo svi jednako otporni na razne štetne uticaje.

Da na kraju napomenem da pored raka pluca, kao najteze bolesti, pusenje posredno ili neposredno izaziva i druge bolesti koje mogu zavrsiti fatalno. Ovdje nije bilo govora o emfizemu pluca, hronicnom bronhitisu, oboljenjima srca i krvnih sudova , te raku nekih drugih organa. Iako i sam cesto prelazim preko surove naucne istine , i zapalim ponekad uz kafu, ipak treba uciniti sve da se covjek otrgne od te ovisnosti, odnosno da svede naviku pusenja na najmanju mogucu mjeru.